در بخش اول آداب مهمانی، 5 مورد از آدابی که یک مسلمان باید در مورد مهمانی رفتن مد نظر قرار دهد را بیان نمودیم که عبارت بودند از:
(1)بدون اطلاع قبلی به مهمانی نرود.
(2)فرزند خود را همراه نبرد.
(3)در مهمانی بدون اجازه غذا نخورد.
(4)بخاطر دوری راه از پذیرش دعوت سر باز نزند.
(5)بخاطر روزهی مستحبی دعوت برادر مؤمنش را رد نکند.
برخی دیگر از آداب مهمانی رفتن به قرار زیر است:
(6)جایی که غذایش حرام یا شبههناک است، نرود.
خوردن غذای حرام، علاوه بر این که عذاب اخروی دارد، در دنیا نیز اثر وضعی بر جای میگذارد و انسان را از خدا دور میکند.
هدف از مهمانی دادن و به مهمانی رفتن، نزدیکی به خدا و جلب رضایت او است، اما اگر این مهمانی به علت حرام بودن غذای میزبان، موجب دوری انسان از خدا و استحقاق غضب او شود، فایدهای ندارد و کسی نباید به خاطر انجام یک عمل مستحبی، مرتکب عملی حرام گردد.
(7)بدون دلیل، دعوت برادرش را رد نکند.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله میفرمایند: عاجزترین مردم کسی است که برادر دینیاش او را دعوت به مهمانی کند و او بدون دلیل و از روی هوای نفس دعوت او را قبول نکند.(وسائلالشیعه ، ج 16، ص 428، ح 9)
(8)فرقی بین مهمانی رفتن به خانه فقرا و اغنیا نگذارد.
مهمانی رفتن ثواب دارد، اما برتری بین فقرا و اغنیا نیست؛ یعنی اینطور نیست که مهمانی در خانه اغنیا ثوابش بیشتر و در خانه فقرا کمتر باشد و یا مهمانی در خانه فقرا ثوابش بیشتر باشد.
روزی امام حسن مجتبی علیهالسلام به عدهای از فقرا برخورد کردند، در حالی که پاره نانی در پیش داشتند و میخوردند.
وقتی چشمشان به امام حسن علیهالسلام افتاد، گفتند: یابن رسولالله! بفرما با ما غذا میل کن!
حضرت از اسب فرود آمد و در خوردن با آنها همراهی کرد و فرمود: خدای متعال متکبّران را دوست ندارد، و بعد از غذا فرمود: فردا شما نیز دعوت مرا اجابت کنید و به مهمانی من بیایید.
روز بعد حضرت برای آنها غذایی نیکو آماده کرد و همراه آنها در منزل خود غذا میل فرمود.(کیمیای سعادت، ص 237، با کمی تصرف)
(9)دعوت شخص منتگذار را نپذیرد.
اگر مهمان میداند میزبان بر وی منت خواهد نهاد، از اجابت دعوت خودداری کند، زیرا با پذیرش دعوت او، در آینده پشیمانی به بار خواهد آمد و نیز اگر کسی به خاطر مهمانی دادن از انسان انتظاراتی داشته باشد و به تعبیری به او رشوه بدهد تا برای او کاری غیر قانونی انجام دهد، نبایددعوت او را قبول کرد.
(10)در مجلس مهمانی از برادر دینیاش غیبت نکند.
یکی از جاهایی که معمولاً درِ غیبت باز میشود و غیبت نقل مجلس میگردد، هنگام مهمانی است. در اینجا است که مؤمن باید جلو خود را بگیرد تا از دیگران غیبت نکند و اگر در آن مجلس از کسی غیبت شد، جلوگیری و نهی از منکر کند.
امام محمد باقر علیهالسلام میفرمایند: هر کس نزد او از برادر مؤمنش غیبتی بشود و وی از او دفاع نماید و یاریش کند، خداوند او را در دنیا و آخرت نصرت نماید و هر کس نزد او غیبت برادر مؤمنش بشود و او را نصرت و یاری نکند و از او دفاع ننماید با این که قدرت آن را داشته باشد که از او پشتیبانی کند و با این حال ترک کند، خداوند او را در دنیا و آخرت ناچیز و حقیر میگرداند.(عقابالاعمال، ص 570)
اگر میتواند از غیبت دیگران جلوگیری کند، باید آن کار را انجام دهد و گرنه باید مجلس را به عنوان اعتراض ترک کند تا غیبت را نشنود.
(11)به اهل خانه سلام کند.
سلام کردن یک سنت الهی است که خداوند عزیز در قرآن کریم بر آن تأکید کرده و خود نیز بارها به پیامبران و شهدا سلام کرده و به ما نیز دستورداده است که وقتی به خانه کسی وارد میشوید، به اهل خانه سلام کنید: « فاذا دخلتم بیوتا فسلموا علی انفسکم تحیة من عندالله ...؛ و هر گاه بخواهید به خانهای داخل شوید برخود سلام کنید که این تحیت و سلام برکتی نیکو از جانب خدا است».(نور، آیه 61)
رسول خدا صلی الله علیه وآله میفرمایند: کسی که داخل خانه شود، سلام کند که سبب برکت میشود و ملائکه در آن خانه انس میگیرند.(حلیةالمتقین، ص 223)
منبع: مهمانداری در اسلام، نورمراد محمدی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی